Nederland likeurland

27 mei 2019 Tess Posthumus

Wanneer een gast in mijn bar vraagt om iets typisch Nederlands, dan grijp ik vaak direct naar jenever. Wanneer deze gast langer bij mij in de bar blijft, en een tweede keer iets ‘Nederlands’ bestelt, dan ga ik samen met diegene op avontuur in de wereld van de likeuren. Traditioneler en meer typisch Nederlands kan het namelijk bijna niet.

Iets wat maar weinigen van ons tegenwoordig nog weten, is dat Nederland traditioneel een groot likeurland was. En ook vandaag de dag zijn we dat nog steeds. Het is je vast weleens opgevallen wanneer je in het buitenland op vakantie bent. Het maakt niet uit of je een citytrip in Europa maakt, de Verenigde Staten bezoekt
of de tropen opzoekt in Azië. Werp één blik op het aanbod sterke drank en negen van de tien keer zie je dat de likeurenrange van Bols of De Kuyper zijn. Twee oerhollandse bedrijven die al decennia lang succesvol de Nederlandse likeurexport vertegenwoordigen.

Wat misschien minder duidelijk is, is de totstandkoming van de positie ‘Nederland hét likeurland’. Het stoken van likeuren is een waar ambacht wat voornamelijk in Amsterdam, Delftshaven, Dordrecht en Rotterdam gedaan werd. Deze plaatsen lagen namelijk gunstig in de buurt van belangrijke havens; die van Rotterdam en Amsterdam. Vroeger importeerden handelaren via deze havens de mooiste en geurigste kruiden en specerijen.

Helaas verliezen de meeste van deze kruiden ook redelijk snel weer hun smaak en aroma’s. Denk maar eens aan de zakjes kruiden van de supermarkt. Wanneer je een zakje kaneel of kruidnagel opent, ruikt het nog heerlijk. Pak je hetzelfde zakje er een week later weer bij, dan is de geur bijna volledig vervlogen. Gezien wij Nederlanders graag geld verdienen en een beetje gierig zijn, gingen we dan ook snel nadenken over manieren om de smaak en aroma’s van het handelswaar te preserveren. En doordat alcohol geur en smaak goed kan vasthouden, zijn we ons redelijk snel gaan specialiseren in het maken van likeuren op basis van deze kruiden en specerijen.

Naast de grote lijnen van Bols en De Kuyper, zijn er ook nog heel wat oudhollandse likeuren. Kijk naar de  producten van Rutte, Van Wees en Wynand Fockink. Ze hebben vaak de mooiste en gekste namen. Hempje licht op, Juffertje in het Groen, Bruidstranen, Half om Half, Hansje in de Kelder... en achter deze namen gaan de leukste verhalen schuil. Soms is de verklaring niet meer dan een broodje- aap-verhaal, maar vaak hangt er een hele interessante mythe of ritueel aan vast.

Altijd op de hoogte blijven?